Η "'Ανοιξη" του Antonio Vivaldi

“Spring” – Four Seasons,   A. Vivaldi

Στόχοι

•  Να κατανοήσουν το είδος της προγραμματικής μουσικής μέσα από την ακρόαση και την προβολή μιας παιδικής ταινίας

• Να διακρίνουν την ένταση της μουσικής forte / piano και να αντιδρούν με κινήσεις ανάλογες

• Να γνωρίσουν μουσική και συνθέτες από άλλη εποχή

• Να γνωρίσουν διεξοδικά το βιολί και την οικογένεια των εγχόρδων

•  Να γράψουν κάποιο είδος ποίησης (χαϊκού) με θέμα το περιβάλλον / φύση

• Να αποδώσουν με κινήσεις και «παγωμένες» εικόνες, τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται κατά την ακρόαση των συνθέσεων

Υλικά

Οδηγός ακρόασης για την «Άνοιξη» του Vivaldi, φυλλάδιο με ασκήσεις για τον συνθέτη και κρυπτόλεξο, Οδηγός ακρόασης για την «Άνοιξη» του Vivaldi, φυλλάδιο με ασκήσεις για τον συνθέτη και κρυπτόλεξο, ταινία “Fantasia 2000” - αποσπάσματα “flamingos”, “Spring & Summer - Vivaldi”, “Symphony No6 – Beethoven”.

Μεθοδολογία Διδασκαλίας

·        * Ενεργοποίηση – επικοινωνία: η παιδαγωγός μοιράζει στους μαθητές μαντήλες και τους καλεί να χορέψουν με τα χέρι ψηλά όταν η μουσική που ακούνε είναι δυνατή και με τα χέρια κοντά στο πάτωμα όταν η μουσική είναι σιγανή (ακρόαση «Άνοιξη» του Vivaldi). Κάνει ερωτήσεις για τα όργανα που ακούνε, αν είναι χαρούμενη ή όχι η μουσική, αν υπάρχουν μιμήσεις, ποια εποχή πιστεύουν ότι γράφτηκε, τι τίτλο θα έδιναν στο κομμάτι, τι εικόνες τους φέρνει στο μυαλό. Μετά από μια σύντομη συζήτηση, μπορούν ομαδικά να αποδώσουν με παγωμένες εικόνες τις σκηνές που τους δημιουργήθηκαν στο μυαλό.

·        * Οδηγός ακρόασης: στη συνέχεια η παιδαγωγός μοιράζει τον οδηγό ακρόασης/ μουσικό χάρτη ώστε να παρακολουθήσουν πλέον οι μαθητές την πορεία της μελωδίας και την εξέλιξη των οργάνων μέσα στο κομμάτι «Άνοιξη» του Βιβάλντι. Δίνεται το συμπληρωματικό έντυπο που παρέχει διάφορες πληροφορίες για τον συνθέτη, το έργο, τα έγχορδα όργανα και ένα κρυπτόλεξο.

·         * Σύνδεση με την ποίηση: η παιδαγωγός διαβάζει το σονέτο για την «Άνοιξη» που φημολογείται ότι έχει γράψει ο ίδιο ο συνθέτης. Συζητάνε για τις εικόνες και τα συναισθήματα που δημιουργεί το ποίημα, αλλά και για τα είδη της ποίησης. Μαθαίνουν για το χαϊκού και στη συνέχεια πειραματίζονται με τα δικά τους χαϊκού στο σχετικό φυλλάδιο. Προσπαθούν να γράψουν ένα χαϊκού για κάθε εποχή.

·         * Σύνδεση με τον κινηματογράφο: τα παιδιά παρακολουθούν αποσπάσματα από την ταινία “Fantasia 2000” του Disney που έχουν να κάνουν με τις «4 Εποχές» του Βιβάλντι και την «Ποιμενική Συμφωνία» του Μπετόβεν. Διαπιστώνουν πώς τελικά η μουσική μπορεί να συνδυαστεί με εικόνες, πώς μπορεί να περιγράψει κινήσεις και καταστάσεις, πώς ανταποκρίνεται στον προγραμματικό χαρακτήρα της.

Προέκταση – Αξιολόγηση

·     Σύνδεση με ζωγραφική: συζητάνε στην τάξη για την καταστροφή του περιβάλλοντος (πυρηνική ενέργεια, ατομική βόμβα). Η παιδαγωγός δίνει πληροφορίες για την ατομική βόμβα και για την Χιροσίμα. Τους δείχνει εικόνες από το διαδίκτυο ή ακόμη και videο. Συζητάνε για τις συνέπειες, τα θύματα, τα συναισθήματα. Ακούνε το έργο «Θρηνωδία για τα θύματα της Χιροσίμα» του Penderecki και περιγράφουν τα συναισθήματα που τους δημιουργεί. Παράλληλα, σχολιάζουν τη χρήση των εγχόρδων και τις δυνατότητές τους, το είδος της μουσικής και το συγκρίνουν με τη μουσική του Βιβάλντι. Στη συνέχεια ακούνε ξανά το κομμάτι και προσπαθούν να απεικονίσουν σε χαρτί πλέον τα συναισθήματα και τις εικόνες που τους δημιουργεί.

·         Τα παιδιά έχουν φέρει ποτηράκια χρησιμοποιημένα (είτε πλαστικά είτε χάρτινα) και μαζί με την παιδαγωγό μαθαίνουν το ρυθμικό/ομαδικό παιχνίδι ‘Cup Game’ (πληροφορίες στο youtube.com). Ψάχνουν στο διαδίκτυο και βρίσκουν συγκροτήματα που παίζουν με φρέσκα/πράσινα υλικά, ανακυκλώσιμα υλικά ή με σκουπίδια (π.χ. Stomp, Vegetable orchestra). Επίσης, μπορούν να μάθουν τραγούδια που μιλάνε για το περιβάλλον, την μόλυνση, την ανακύκλωση ή ακόμη να παρακολουθήσουν σχετικά video clip από ξένα τραγούδια στο διαδίκτυο (π.χ. the earth song από τον Michael Jackson).

·         Η παιδαγωγός ζητάει σταδιακά κατά τη διάρκεια του προγράμματος από τους μαθητές να φέρουν στην τάξη διάφορα άχρηστα αντικείμενα π.χ. κουτάκια, καλαμάκια, κονσέρβες, μπουκάλια κ.ά. ώστε να κατασκευάσουν κάποια στιγμή τα δικά τους μουσικά όργανα. Στο τέλος της χρονιάς μπορούν να κάνουν μια έκθεση με αυτά ή να παίξουν κάποιο μουσικό κομμάτι.

·         Εφόσον, η δασκάλα κρίνει ότι έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του προγράμματος και έχει αναπτυχθεί η κριτική τους σκέψη και φαντασία, μπορούν να συνεργαστούν σε ομάδες και με τη καθοδήγηση της παιδαγωγού να γράψουν το δικό τους μουσικό κομμάτι για το περιβάλλον.

·         Επίσης, μπορούν να συνδυάσουν μουσική, θέατρο, κίνηση, κινηματογράφο δημιουργώντας το δικό τους σποτάκι/διαφήμιση για την ανακύκλωση ή το περιβάλλον.

 * Μπορείτε να βρείτε από το διαδίκτυο τον οδηγό ακρόασης που σας εξυπηρετεί καλύερα! Υπάρχουν πραγματικά πολλοί!